محلول PBS

محلول PBS یا همان phosphate buffered saline یک ترکیب ساده اما بسیار کلیدی در فعالیت های آزمایشگاهی است. این محلول با حفظ تعادل یونی و pH، محیطی پایدار و ایمن برای سلول ها فراهم می کند. استفاده از محلول بافر فسفات سالین در کشت سلولی، مطالعات مولکولی و حتی تست های ایمونولوژیک بسیار رایج است. اگر به دنبال خرید محلول PBS آماده مصرف هستید و می‌خواهید مطمئن باشید که محلول انتخابی شما از نظر کیفیت، سازگاری با نمونه ها و شرایط استریل بودن مناسب است.

تأمین‌ کنندگان معتبر مواد شیمیایی و آزمایشگاهی در مارکت پلیس بایوتکنولب، محلول PBS استریل را با بهترین کیفیت و خلوص به مشتریان عرضه می‌کنند. امکان استعلام قیمت و خرید فسفات بافر سالین با کیفیت ساخت ایران برای پژوهشگران و آزمایشگاه از طریق فروشگاه بایوتکنولب در کم ترین زمان فراهم شده است.

محلول PBS چیست و چرا استفاده می شود؟

PBS یک محلول نمکی است که در آن ترکیباتی مانند سدیم کلرید، پتاسیم کلرید و فسفات های سدیم یا پتاسیم به‌کار رفته اند. این محلول به گونه ای طراحی شده که فشار اسمزی آن با محیط داخلی سلول ها هماهنگ باشد. بنابراین هنگام شستشوی سلول ها یا آماده سازی نمونه های حساس، آسیب یا تغییر در وضعیت فیزیولوژیک آن ها ایجاد نمی شود. علاوه بر این، وجود سیستم بافری باعث می شود که مقدار pH محلول در طول فرآیندهای آزمایشگاهی ثابت بماند و از نوسانات ناخواسته جلوگیری شود.

ترکیبات محلول PBS استاندارد

فرمول استاندارد PBS در حالت رقیق‌ شده (۱X) معمولاً شامل مواد زیر است:

کاربرد محلول PBS در محیط های آزمایشگاهی

محلول PBS به دلیل ساختار ایزوتونیک و pH پایدار، در بسیاری از فعالیت های تحقیقاتی و روتین آزمایشگاهی کاربرد دارد. این محلول نه تنها برای حفظ شرایط فیزیولوژیک در تماس با سلول ها مناسب است، بلکه به دلیل نداشتن ترکیبات فعال یا مداخله گر، می‌تواند نقش یک محیط خنثی را در بسیاری از واکنش ها ایفا کند.

مهم ترین کاربرد های PBS

• شستشوی سلول ها در کشت سلولی: محلول PBS یکی از مراحل اولیه در آماده سازی سلول ها برای تیمارهای آنزیمی مانند تریپسین محسوب می شود. با شستن سلول ها با PBS، محیط از مواد اضافی مانند سرم پاکسازی می شود تا شرایط لازم برای جدا کردن سلول ها فراهم گردد.
• رقیق سازی آنتی بادی ها و سایر معرف ها: در تکنیک هایی مانند ELISA یا ایمونوفلورسانس، برای رقیق کردن آنتی بادی ها، آنزیم ها یا مواد حساس به pH از PBS استفاده می شود چون بافر بودن آن مانع از بروز نوسان در pH می شود.
• حفظ نمونه ها در شرایط ایزوتونیک: هنگام انتقال سلول ها، بافت ها یا نمونه های حساس بین مراحل آزمایش، PBS می تواند به عنوان یک محیط نگهدارنده موقت عمل کند که در آن سلول ها بدون آسیب باقی بمانند.
• استفاده در ایمونواسی ها و آزمایش های بیولوژیکی: در آزمایش هایی مانند ELISA، وسترن بلات یا ایمونوهیستوشیمی، PBS به عنوان محلول شستشو بین مراحل به کار می رود تا مواد متصل نشده از سیستم خارج شوند.
• شستشوی تجهیزات و وسایل آزمایشگاهی: در بسیاری از آزمایش ها که استفاده از آب مقطر ممکن است باعث تغییر pH یا ایجاد اختلال شود، از PBS برای شستشو استفاده می شود تا تعادل محیط حفظ شود.

مزایای محلول PBS

• سازگاری با سلول های زنده: محلول PBS به گونه ای تنظیم شده که فشار اسمزی آن با سلول های انسانی و حیوانی مطابقت دارد، بنابراین استفاده از آن باعث آسیب به سلول ها نمی شود.
• پایداری pH: سیستم بافری فسفات موجود در PBS باعث می شود که pH محلول در طول زمان یا در برابر تغییرات دما کمتر دچار نوسان شود. این ویژگی در آزمایش هایی که به pH حساس هستند اهمیت زیادی دارد.
• تهیه آسان و اقتصادی بودن: تهیه PBS با استفاده از مواد اولیه ساده و در دسترس مانند نمک های سدیم و پتاسیم امکان پذیر است. این موضوع باعث می شود حتی در صورت عدم دسترسی به محلول آماده، بتوان آن را با دقت بالا در آزمایشگاه تهیه کرد.
• عدم تداخل با بیشتر واکنش ها: PBS ترکیبی خنثی و فاقد پروتئین، قند یا ترکیبات واکنش دهنده است. در نتیجه در بسیاری از واکنش های بیوشیمیایی، بدون ایجاد تداخل، به عنوان حلال یا رقیق کننده قابل استفاده است.
• قابلیت استریل شدن با روش های رایج: PBS را می توان با اتوکلاو یا فیلترهای استریل کننده به راحتی سترون کرد، بدون اینکه کیفیت آن کاهش پیدا کند یا ترکیباتش تغییر کند.

معایب و محدودیت های استفاده از PBS

• نبود مواد مغذی: PBS فقط برای حفظ شرایط فیزیولوژیک مناسب است اما فاقد ترکیبات مغذی مانند گلوکز یا آمینواسیدها است. بنابراین برای نگهداری طولانی مدت سلول ها کاربرد ندارد.
• احتمال ایجاد رسوب در حضور یون های فلزی: فسفات موجود در PBS می تواند با یون هایی مانند کلسیم یا منیزیم ترکیب شده و رسوبات نامحلول ایجاد کند. این مسأله می تواند در برخی شرایط باعث اختلال در آزمایش شود.
• نامناسب بودن در حضور آنزیم های خاص: در آزمایش هایی که از آنزیم آلکالین فسفاتاز استفاده می شود، وجود یون فسفات در PBS می تواند باعث مهار عملکرد آنزیم یا ایجاد تداخل در واکنش شود.
• تغییر pH در دمای پایین: نگهداری PBS در دماهای خیلی پایین یا یخ زدگی محلول ممکن است باعث تغییر اندکی در pH شود. در کاربرد های حساس به pH، این موضوع باید مورد توجه قرار گیرد.

تفاوت PBS و HEPES

HEPES یکی از بافر های شیمیایی مدرن است که نسبت به PBS پایداری بیشتری در برابر تغییرات دما و غلظت دی اکسید کربن دارد.

• پایداری pH در انکوباتور CO2: به دلیل نداشتن بی کربنات، در محیط های دارای گاز CO2 ممکن است دچار افت pH شود. اما HEPES در برابر CO2 مقاوم است و pH خود را حفظ می کند.
• قیمت و سهولت استفاده: PBS بسیار ارزان تر و تهیه آن ساده تر است. در مقابل، HEPES گران تر بوده و نیاز به دقت بیشتری در تهیه دارد.
• قابلیت اتوکلاو شدن: PBS را می‌توان اتوکلاو کرد، اما HEPES با حرارت بالا تجزیه می‌شود و نباید اتوکلاو شود.
• مناسب بودن برای محیط کشت طولانی: اگر قصد دارید محیطی پایدار در دمای ۳۷ درجه و در حضور CO2 داشته باشید، HEPES انتخاب مناسب‌تری است. اما برای شستشو، PBS کافی است.

تفاوت PBS و TBS

TBS یا Tris Buffered Saline بافری است که به جای فسفات، از ترکیب Tris برای تنظیم pH استفاده می‌کند. این بافر بیشتر در روش های ایمونولوژیک مانند وسترن بلات کاربرد دارد.

• عدم تداخل با آنزیم های فسفاتاز: اگر در آزمایش خود از آنزیم های حساس به فسفات استفاده می‌کنید، TBS گزینه مناسب تری است چون فسفات ندارد.
• پایداری دمایی: Tris نسبت به دما حساس تر است و pH آن با تغییر دما نوسان بیشتری دارد. PBS در این زمینه پایداری بهتری دارد.
• کاربردها: PBS بیشتر برای شستشو، کشت سلولی و آماده سازی نمونه ها استفاده می شود. TBS بیشتر در ایمونواسی ها کاربرد دارد.

نحوه تهیه محلول PBS در آزمایشگاه

اگر قصد دارید محلول PBS را به صورت دستی تهیه کنید، لازم است نکات زیر را رعایت کنید تا محلولی دقیق و پایدار آماده شود.

مراحل تهیه PBS از ترکیبات خام

1. مواد مورد نیاز را تهیه کنید:
   • سدیم کلرید (NaCl): ۸ گرم
   • پتاسیم کلرید (KCl): ۰.۲ گرم
   • سدیم فسفات دی بازیک (Na2HPO4): ۱.۴۴ گرم
   • پتاسیم فسفات مونو بازیک (KH2PO4): ۰.۲۴ گرم
2. مواد را در آب مقطر دیونیزه حل کنید. ابتدا حدود ۸۰۰ میلی لیتر آب اضافه کنید و محلول را خوب هم بزنید.
3. pH محلول را با استفاده از اسید یا باز رقیق تنظیم کنید. هدف رسیدن به pH حدود ۷.۴ است.
4. حجم نهایی را به یک لیتر برسانید. باقی مانده آب دیونیزه را اضافه کرده و دوباره محلول را هم بزنید.

روش استریل کردن محلول PBS

اگر محلول را برای کشت سلولی یا استفاده در شرایط استریل نیاز دارید، باید آن را استریل کنید. دو روش اصلی عبارت اند از:

• اتوکلاو کردن: محلول را در ظرف مقاوم بریزید و به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه در دمای ۱۲۱ درجه سانتی گراد اتوکلاو کنید.
• فیلتراسیون استریل: با استفاده از فیلتر سر سرنگی یا فیلترهای غشایی ۰.۲۲ میکرون محلول را صاف کنید تا هرگونه آلودگی میکروبی حذف شود.

شرایط نگهداری محلول PBS

نگهداری صحیح PBS باعث می‌شود کیفیت محلول حفظ شود و بتوان در طولانی مدت از آن استفاده کرد.

• PBS استریل را در دمای یخچال (۲ تا ۸ درجه سانتی گراد) نگهداری کنید.
• از انجماد PBS خودداری کنید. چون یخ زدن ممکن است باعث تغییر در pH یا ایجاد رسوب شود.
• در ظروف دربسته نگهداری شود تا از آلودگی جلوگیری شود.
• در صورت مشاهده کدورت یا تغییر رنگ، محلول را دور بریزید.

نکات ایمنی هنگام کار با PBS

هرچند PBS جزو مواد بی‌خطر محسوب می‌شود، اما رعایت اصول ایمنی در آزمایشگاه ضروری است:

• از تماس مستقیم با چشم خودداری کنید. در صورت پاشیدن به چشم، آن را با آب فراوان بشویید.
• از دستکش و روپوش هنگام کار استفاده کنید.
• از نوشیدن، استنشاق یا استفاده غیرعلمی محلول خودداری شود.

سوالات متداول درباره PBS

آیا PBS برای مصرف انسانی مناسب است؟
خیر. محلول PBS آزمایشگاهی فقط برای استفاده پژوهشی و تحقیقاتی است و نباید برای مصارف درمانی یا انسانی استفاده شود.

آیا می‌توان PBS را فریز کرد؟
خیر. انجماد ممکن است باعث تغییر در ترکیب یا pH محلول شود. توصیه می‌شود PBS را در یخچال نگهداری کنید.

PBS بدون کلسیم و منیزیم چه تفاوتی دارد؟
این نوع PBS برای جداسازی سلول ها با تریپسین یا جلوگیری از چسبندگی سلولی استفاده می‌شود.

مدت زمان نگهداری PBS چقدر است؟
در صورتی که استریل باشد و به‌درستی نگهداری شود، می‌توان PBS را تا ۶ ماه یا حتی بیشتر نگه داشت.