محصولی یافت نشد
طیف سنج جرمی
طیف سنج جرمی (Mass Spectrometer) یک دستگاه پیچیده و قدرتمند برای شناسایی و تعیین ترکیب شیمیایی مولکولها و اتمها است. این تکنیک در طیف گستردهای از حوزهها مانند شیمی، بیوشیمی، پزشکی، فیزیک، علوم محیطی و حتی در علوم قانونی کاربرد دارد. عملکرد اصلی طیف سنج جرمی بر اساس اندازهگیری جرم به بار (m/z) یونهای تولید شده از یک نمونه است.
اجزای دستگاه طیف سنج جرمی
منبع یون
این بخش از دستگاه وظیفه تولید یونهای باردار از نمونه را دارد. معمولاً نمونهها به صورت گاز یا از طریق تکنیکهای مختلف مانند یونیزاسیون الکترونی (EI)، یونیزاسیون شیمیایی (CI)، یا یونیزاسیون مایع (ESI) به یون تبدیل میشوند.
تحلیل گر جرم
یونهای تولید شده را بر اساس نسبت جرم به بارشان (m/z) جدا میکند. انواع مختلفی از تحلیلگرها وجود دارند مانند تحلیلگرهای چهارقطبی (Quadrupole), تحلیلگرهای زمان پرواز (TOF), و تحلیلگرهای مغناطیسی (Magnetic Sector).
آشکار ساز
وظیفه آشکارساز این است که یونهای جدا شده توسط تحلیلگر جرم را تشخیص داده و آنها را به سیگنالهای الکتریکی تبدیل کند که میتواند توسط کامپیوتر ثبت و تحلیل شود.
سیستم خلاء
این بخش مهمی از طیفسنج جرمی است که برای عملکرد صحیح دستگاه نیاز است. یک محیط با خلاء بسیار بالا باعث میشود که یونها بدون برخورد با مولکولهای هوا به سمت تحلیلگر جرم حرکت کنند.
کاربرد های طیف سنج جرمی
- تحلیل ترکیبات شیمیایی پیچیده: در شیمی و بیوشیمی برای شناسایی و تعیین ساختار مولکولی، تعیین وزن مولکولی، و آنالیز ترکیبات مختلف از جمله پروتئین ها
- پزشکی و داروسازی: برای تشخیص بیماریها، بررسی متابولیت ها، و تعیین ساختار دارو ها و متابولیتهای آنها.
- علوم محیطی: برای پایش آلودگیهای محیطی و شناسایی ترکیبات شیمیایی موجود در آب، هوا، و خاک.
- علوم جنایی: در تجزیه و تحلیل نمونههای مرتبط با صحنههای جرم، مانند تحلیل مواد مخدر، انفجاری و غیره.
انواع طیف سنج جرمی
Quadrupole Mass
یکی از رایجترین و اقتصادیترین روشها برای جداسازی یونها است. این نوع دستگاه به ویژه در کاربردهای روتین و تحلیل سریع استفاده میشود.
Time of Flight (TOF)
این نوع دستگاه از زمان پرواز یونها برای تعیین نسبت جرم به بار آنها استفاده میکند و به خاطر دقت بالای آن، در تحلیلهای دقیقتر استفاده میشود.
Magnetic Sector
از یک میدان مغناطیسی برای جدا کردن یونها استفاده میکند و برای تحلیلهای بسیار دقیق و حساس مناسب است.
Orbitrap
یک نوع تحلیلگر جرم که برای دستیابی به دقت بالا و رزولوشن بسیار عالی در شناسایی یون ها استفاده میشود.
نکات مهم در انتخاب طیف سنج جرمی
- نوع منبع یون: بسته به نوع نمونه و نیاز تحلیلی، انتخاب منبع یون مناسب بسیار مهم است.
- حساسیت و دقت: بسته به کاربرد مورد نیاز، حساسیت و دقت دستگاه میتواند متفاوت باشد.
- سرعت تحلیل: برای تحلیلهای روتین و سریع، دستگاه های چهار قطبی مناسبتر هستند، در حالی که برای تحلیلهای دقیقتر، دستگاههای TOF یا Orbitrap ترجیح داده میشوند.
مزایای طیف سنج جرمی
- دقت و حساسیت بالا: توانایی شناسایی مولکولها و ترکیبات در غلظتهای بسیار کم.
- توانایی تحلیل چند جزئی: امکان آنالیز ترکیبات پیچیده با اجزای مختلف در یک نمونه.
- سرعت بالا در تحلیل: بسته به نوع دستگاه، نتایج تحلیل میتواند در زمان کوتاهی آماده شود.